Tuz %40 sodyum %60 klorür içeren bir bileşiktir. Bu bileşik sofralarımızda sofra tuzu olarak bulunur. Yemeklerden tutun pastalara kadar bir çok yerde kullanır. Özellikle gıda sanayide yemekten alınan hazzın artması ve uzun ömürlü olmasına katkıda bulunması amacıyla bolca kullanılır. Bir gün fast food tarzı bir şey yerseniz ve menünüz de patates varsa, dikkatlice üstünü inceleyin. Ne demek istediğimi anlayacaksınız.
Yoğun miktarda sık sık tuz alımı, vücudun su dengesini bozar. Kalp damar hastalıklarından dolaşım bozukluklarına kadar bir çok negatif etki yaratır.
Tuzun içeriği zararlı mı ? Elbette değil. İçerdiği sodyum kasların ve kemiklerin doğru bir şekilde çalışması için gerekliyken, klorür sodyumla beraber su dengesini sağlar.
Ama bu minerallerin fazla alınması diğer mineraller gibi, kötü tablolar yaratabilir.
Çok fazla tuz yemenin kısa vadeli etkilerini inceleyelim ;
Ödem
Böbrekler vücutta ki su ve mineral dengesini sağlar. Çok fazla tuz tüketirseniz, fazla sodyum almış olursunuz. Böbreklerde dengeyi korumak için su atmanıza izin vermez. Dolayısı ile vücudunuz su tutmaya başlar. Buna da hepimizin bildiği ödem deriz. Ödemler şişkinlik yaratır. Özellikle kadınlar bu sorunu sık sık yaşar.
Kan basıncında artış
Tuz açısından zengin bir yemek, kan basıncını aniden arttırarak sizi rahatsız edebilir. Fakat bu durum herkes için geçerli değildir. Çünkü kan basıncının yükselmesinde genetik ve hormonal etkenlerde vardır.
Yoğun susuzluk
Fazla tuz tüketimi sonrası mineral dengesinin sağlanması gerekir. Bunun içinde suya ihtiyaç vardır. Susadığınızı hissederseniz. Böyle bir durumda mutlaka su içmeniz gerekir.
Uzun vadeli etkilerini de şu şekilde açıklayabilirim ;
Kan basıncını yükseltebilir.
Yukarıda bahsettiğim kan basıncı yükselmesi kısa vadede gerçekleşen çarpıntı ile seyredebilen bir durumdur. Fakat bu bahsettiğim uzun vadede gerçekleşen daha yıkıcı bir durumdur.
Uzun bir süre tuzdan zengin beslenmeye devam ederseniz, bir yerden sonra su dengesi bozulmaya başlar. Kan basıncının sürekli olarak yükselmesi ve normale dönmesi damarlara zarar verir.
Bu durumun bu şekilde seyretmesi Hipertansiyona sebep olur. Halk arasında bilinen ''tansiyon hastalığı'' durumudur. Bu durum aslında bir hastalık değil bozukluktur. Dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Mide kanseri riskini arttırabilir.
Yapılan bir çok çalışmada fazla tuz alımının mide kanserine sebebiyet verdiği görülmüştür.
Tuzun böyle bir duruma nasıl sebebiyet verdiği bilinmemektedir. Bununla ilgili net bir araştırma sonucu olmasa da, tuzun mide zarını tahrip ettiği ve mideyi kansere karşı daha korunmasız bir hale getirdiği görüşü vardır (kaynak).
Çok mu fazla tuz tüketiyoruz ?
Maalesef ki evet. Özellikle fabrika çıkışlı hazır gıdaları, atıştırmalıkları ve fast food yemeklerini tüketiyorsanız, günlük ihtiyacınızın en az 2 veya 3 katı tuz alıyor olabilirsiniz.
Yapılan araştırmalarda ortalama bir bireyin günlük tuz alımının 9-12 gram olduğunu tespit etmiştir. Oysa yetişkin bir bireyin günlük alması gereken tuz miktarı maksimum 6 gramdır (1 çay kaşığı).
Peki ne yapmalıyız ?
Öncelikle mutlaka ama mutlaka yeteri kadar su için. Gün içerisinde en az 2.5-3 litre su içmeye çalışın. Vücudunuza sürekli su verin.
Potasyum, sıvı dengesini korumada sodyum ile beraber çalışır. Yani bir yerde sodyumu dengeler. Potasyumdan zengin gıdalar (meyveler, sebzeler, baklagiller, fındık ve süt ürünleri gibi) tüketebilirsiniz.
Atıştırmalıklar da fazla miktarda tuz olduğunu unutmayın. Beslenmenizi ona göre düzenleyip daha sağlıklı bir hale getirin. Tuz kullanımızı olabildiğince azaltın.
Çok tuzlu yemek kilo aldırır mı ?
Kiloyu 3 değişken oluşturur. Kas kütlesi, yağ kütlesi ve su kütlesi. Çok tuzlu yemek su tutulumunu teşvik eder. Yani su kütlesinin artmasını. Dolayısı ile vücut kütlenizde artış gözlenmesi çok doğaldır.
Sonuç olarak
Çok tuzlu yemek kısa vadede ve uzun vadede sağlık sorunları yaratır. Vücutta su tutulumunu arttırır. Bu durum vücut kütlesinin artmasına sebebiyet verir.
Yapılan çalışmalar, insanların günlük tuz ihtiyacını aşabildiğini söylüyor. Günlük alınan tuzun %70 kadarı, hazır gıdalardan gelebilmektedir. Çünkü bu gıdalara gereğinden fazla tuz ekleniyor.
Bunu dengelemenin en iyi yolu potasyum ağırlıklı beslenmektir. Potasyumun en güzel kaynağı bitkisel kaynaklı besinlerdir. Bunun yanı sıra hazır gıdalardan ne kadar uzak durup, bol bol su içerseniz, vücudunuzu denge içinde tutabilirsiniz.
